خوش آمدید

یکی از ویژگی های منحصر به فرد انسان ها داشتن توانایی ذاتی و استعداد در یک زمینه خاص است. بر اساس تحقیقات دانشمندان هیچ کس بی استعداد نیست و هر کس در زمینه ای مستعد است. استعداد به معنای آمادگی ذاتی فرد است که یادگیری را تسهیل و تسریع می کند. توفیق هر جامعه ای در گرو شناسایی ، هدایت و حمایت و بهره گیری بهینه از استعدادهای آن جامعه است چرا که مهمترین بخش نیروی انسانی در هر جامعه ای استعدادهای نهفته آن است.

اصولاً اگر رشته و شغل آینده بر اساس استعداد واقعی و درونی فرد انتخاب شود می تواند زمینه ساز پیشرفت و موفقیت وی در آینده باشد. یکی از مهمترین راها های سنجش استعداد استفاده از آزمون های معتبر روانی است که باید در شرایط ویژه و زیر نظر متخصص مربوطه انجام گیرد. بر اساس نظر روانشناسان خود فرد بهترین کسی است که آگاه بر استعدادهای درونی خویش است اما والدین و اطرافیان نیز می توانند به ابعادی از استعدادهای درونی هر فرد دست یابند که می توان از آنها بعنوان مشاور و یک نیروی کمکی در کشف استعدادها کمک گرفت.

استعداد از دیدگاه های مختلف به انواع گوناگونی تقسیم می شود که بطور کلی می توان موارد زیر را نام برد :

۱- استعداد علمی – آموزشی : یا استعداد تحصیلی که مهمترین معیارهای سنجش آن می توان نمرات سال های قبل از تحصیل در دانشگاه خصوصاً نمرات امتحان های نهایی فرد را نام برد.

۲- استعدادهای مکانیکی – صنعتی : این استعداد شامل فعالیت هایی نظیر درک و روابط فضایی و حرکت دست ها و انگشتان است. افرادی که از این نوع استعداد برخوردارند معمولاً کسانی هستند که قدرت خلاقه ی شگرفی در طراحی سیستم های علمی و صنعتی دارند.

۳- استعداد هنری : استعداد قبل آز آنکه به علم و دانش مربوط باشد به توان روحی و ذوق درونی شخص مرتبط است. هنرهای هفتگانه همگی منشعب از این استعداد قوی در وجود انسان بوده اند. این استعداد معمولاً از اوایل دوران کودکی خود را به صورت های مختلف خصوصاً علاقه به هنرهای تجسمی نشان می دهد. افراد دارای این نوع استعداد معمولاً روح لطیف تری نسبت به دیگران دارند و حساس تر هستند.

۴- استعداد ادبی : این نوع از استعداد که بیشتر در قالب استعداد هنری وجود دارد در نویسندگان و شاعران یافت می شود و بیشتر به ذوق هنری در حیطه کلمات و فهم متون ادبی مربوط می گردد.

۵- استعداد کلامی : این نوع از استعداد که بیشتر در معلمان ، نویسندگان و خبرنگاران وجود دارد با عواملی نظیر قدرت درک و بیان مطالب و شیوه انتقال ارتباط پیدا می کند.

اصولاً تحقیقات قبل از دانشگاه پرورش دهنده استعداد علمی آموزشی است و در بسیاری از مواقع دیگر سایر استعدادهای فرد در ورطه فراموشی فرو می افتد لیکن در جهت شناخت و کشف نوع استعداد در هر فرد راه های بسیاری وجود دارد که به چند نوع از آنها اشاره می شود : الف) رغبت در کار : یکی از راه های کشف استعداد این است که فرد بررسی انجام دهد که در چه کارهایی تمایل و رغبت بیشتری دارد. به عبارت دیگر از انجام دادن چه کارهایی احساس خستگی و ملالت کمتری بر انسان وارد می شود. بعنوان مثال فردی که تمایل فراوانی به کار با ماشینهای برقی و تعمیر وسایل خانگی دارد و وقت بسیاری را بدون خستگی و با رغبت بسیار زیاد صرف این گونه مورد می کند استعداد مکانیکی – صنعتی او در سطح بالایی است یا اینکه فردی که وقت فراوانی را بدون خستگی به شعر خواندن و بررسی متون ادبی گذشتگان اختصاص می دهد و تا کنون دهها بیت شعر سروده است استعداد ادبی شگرفی دارد همچنین است در مورد شخصی که روزها و شب ها بی وقفه نقاشی می کشد و بارها در مجامع هنری صاحب عناوین مهمی شده است نشان می دهد که استعداد هنری بالایی دارد. ب) موفقیت های قبلی : در نظام تعلیم و تربیت ، موفقیت آن درجه از پیشرفت را گویند که فرد به تناسب توانایی های خود به آن رسیده باشد. یکی از راههای تعیین استعداد توجه به موفقیت های قبلی فرد است. بعنوان مثال شخصی که در مسابقات سراسری و المپیادهای علمی در رشته ریاضیات موفق شده است استعداد فراوانی در زمینه ریاضیات دارد. کسانی که در مسابقات قرآنی و یا نهج البلاغه جزو برگزیدگان جهانی قرار می گیرند ، از استعداد فراوانی در زمینه علوم دینی و معارف اسلامی برخوردارند. ج) آزمون های روایی معتبر : یکی دیگر از راههای ارزیابی استعداد استفاده از آزمون ها زمانی موثق و قابل استناد است که آزمون برای جامعه مورد نظر استاندارد شده باشد و زیر نظر یک روانشناس برجسته انجام شود. این آزمونها انواع مختلفی دارند می توان برای سنجش نوع استعداد خود توسط این آزمونها به مرکز مشاوره محل تحصیل خود یا مراکز علمی مشاوره که بصورت دولتی و خصوصی و معتبر در سطح کشور فعالیت می کنند مراجعه نمود. د) سوابق تحصیلی : نمرات درسی در بعضی از موارد بعنوان یک معیار نسبی ارزشیابی در سنجش استعداد مورد استفاده قرار می گیرند. بعنوان مثال فردی که در کلیه مقاطع تحصیلی دارای نمره بالایی در درس فیزیک بوده است و علاقه زیادی به این درس دارد یقیناً استعداد علمی زیادی در این زمینه دارد و در صورت ادامه تحصیل در رشته فیزیک در دانشگاه می تواند موفقیت های فراوانی را کسب کند. البته به علت اینکه سؤالات امتحان در اکثر موارد بر اساس اصول خاص تهیه سؤال طرح نمی شوند نتایج قابل استنادی بعنوان معیار ارزیابی ندارند. در امتحانات نهایی و سراسری سعی می شود سؤالات علمی تر و اصولی تر طرح می گردد. لذا نتایج این امتحانات می تواند بیشتر بیانگر استعداد فرد در حوزه مشخصی از علوم باشد.